☑️ در حال حاضر، واکسن های رایج کووید بر اساس تکنولوژی ساخت به ۴ دسته کلی تقسیم می شوند.

۱)دسته mRNA نظیر فایزر/ مودرنا

۲)دسته آدنوویروس وکتوری نظیر آکسفورد آسترازنیکا،جانسون اند جانسون،اسپوتنیک،کانسینو 

۳)دسته ویروس غیرفعال؛ مثل سینوفارم،سینوواک،بهارات

۴)دسته پروتئین ساب یونیتی نظیر نواواکس،سوبرانا،آبدالا،مامبیسا،اسپایکوژن

☑️ تعریف واکسن های پروتئین ساب یونیت:

واکسن هایی که از بخش های خیلی خاص ویروس (یا باکتری)برای شناساندن آن به سیستم ایمنی بدن استفاده میکند و از کل میکروب،یا ویروس های دیگر بعنوان وکتور استفاده نمی کند.

☑️ بخاطر اینکه واکسن های پروتئین ساب یونیتی، بجای استفاده از کل ساختمان ویروس یا باکتری،فقط از بخشی از آن استفاده می کنند که این اجزای کوچک،ممکن است نتوانند باعث تحریک سیستم ایمنی و پاسخ دهی مناسب آن شوند؛سعی می شود با استفاده از روش های مختلف،همانند اضافه کردن موادی نظیر ((ادجوانت ها)) قدرت پاسخ‌دهی سیستم ایمنی به این نوع واکسن ها را بالاتر ببرند.

☑️  واکسن هایی که از خود بدنه  میکروبها،بصورت کشته شده یا ضعیف شده استفاده می کنند،بطور طبیعی،خودشان حاوی ادجوانت ها هستند،و نیازی به استفاده از  ادجوانت اضافی در ساختار این نوع واکسن ها نیست‌.

☑️ نمک های آلومینیوم،یکی از قدیمی ترین ادجوانت های استفاده شده در واکسن ها هستند.که در ساختار واکسن های دیفتری و کزاز،برای اولین بار در دهه های ۱۹۳۰ تا ۱۹۵۰ میلادی از آنها استفاده شد.

در واکسن پاستوکوک یا سوبرانا،از آلومینیوم هیدروکسید بعنوان ادجوانت استفاده می شود.

 ☑️ در واکسن کووید نوواواکس،از ترکیبات saponin بعنوان ادجوانت  استفاده می شود.

☑️ واکسن Novavax، از ۱۴ عدد پروتئین اسپایک ویروس که بر روی یک نانو پارتیکل لیپیدی قرار داده شده استفاده می کند.

☑️ گفته شده،واکسن اسپایکوژن که ایرانی_استرالیایی است،نیز تکنولوژی ساخت شبیه نواواکس دارد،اما ادجوانت بکار رفته در آن با نواواکس،یکی نیست.

☑️ نتایج مطالعات اولیه واکسن spikogen نشان داده که این واکسن، بر روی هر دو نوع پاسخ ایمنی یعنی سلولی و همورال،تاثیر بسیار خوبی دارد.و همچنین باعث از بین رفتن ویروس در مخاط بینی هم می شود،که نشانه تاثیرات مثبت این واکسن در پیشگیری از انتقال ویروس به دیگران نیز هست.

☑️ واکسن کوبایی سوبرانا،از بخشی از ویروس به اسم RBD که خود جزئی از پروتئین اسپایک ویروس است استفاده می کند.

☑️ در واکسن سوبرانا۲،شش عددRBD را به توکسویید باکتری کزاز متصل کرده اند،و در کل به واکسن های ساخته شده با این نوع فرآیند،واکسن های اتصالی یا کونژوگه می گویند.

☑️ سوبرانا پلاس،از دو عدد RBD (همانند سوبرانا ۰۱) استفاده می کند.که کونژوگه نیست.

☑️ گفته شده واکسن های پروتئین ساب یونیتی را می توان به راحتی به افراد زیر ۱۸ سال نیز تزریق کرد.

☑️ وا‌کسن سینوفارم هم از vero cellsبعنوان محیط کشت ویروس استفاده می کند،که در واقع از سلولهای نرمال اپیتلیال کلیه میمون سبز آفریقایی به دست می آید.

که این سلولها به هیچ عنوان وارد واکسن نمی شوند،و تومور زا هم نیستند.

☑️ واکسن سینوفارم،دو نوع اصلی دارد.نوع پکن،نوع ووهان.

که فقط نوع پکن آن مجوز WHO را دارد و همین نوع هم وارد کشور ایران شده است‌.

☑️ هر دو نوع واکسن معروف ساخت چین،یعنی سینوفارم پکن،و سینوواک(کرونوواک)،مجوز استفاده اضطراری از سازمان بهداشت جهانی یا WHO را کسب کرده اند.

البته اثر بخشی اعلام شده سینوفارم از سینوواک،بالاتر بوده است.

☑️ فاصله تعیین شده بین دو دوز تزریق واکسن سینوفارم،۳ تا ۴ هفته تعیین شده است.

و بخصوص  در مورد این نوع واکسن دیده شده که در سنین بالا، تاثیر خوب واکسن در بدن فرد،به سرعت و با گذشت مدت زمان کوتاهی پایین می آید؛که البته همانند واکسن های دیگر،در سنین بالاترنیاز به تزریق دوز بوستر وجود دارد.

☑️ درمان با داروهای از دسته JAki ها،نظیر باریسیتینیب،در قیاس با گروه کنترل،باعث کاهش خطر مرگ به میزان ۴۳ درصد، و نیز کاهش نیاز به دستگاههای تهویه مکانیکی یا ECMO به میزان ۳۶ درصد شده است.

☑️ زمانی که یک بیماری دیگر ویروسی یا باکتریال بطور فعال وجود دارد، تا زمانی که فرد بیمار است یا علامت دارد، نباید واکسن کووید دریافت کند.

☑️ اگر فردی مبتلا به زونا است،در ابتدا باید صبر کنیم تاضایعات تاولی و آبدار بیماری،کاملا خشک شوند،سپس حدود ۲ هفته بعد از آن برای تزریق واکسن اقدام کنیم.

☑️ توصیه می شود که بین  هر نوع جراحی و تزریق واکسن کووید،باید لااقل یک هفته فاصله باشد،و علت آن هم این است که هم بعد از جراحی ها و هم پس از تزریق واکسن،ممکن است تب یا بیحالی بروز کند،که ما را در تفسیر درست علت آنها، به اشتباه بیندازد.