صفحه اصلی > صفحهات > مقالات علمی  > مقالات علمی  
زونا تاریخ ثبت : 1395/08/07
طبقه بندي : ,,
نام مقاله : زونا
متن مقاله :

زونا: آبله ای که در بزرگسالی می آید

بیماری زونا یا همان آبله مرغان بالغین ناشی از فعالیت دوباره ی ویروس آبله است که باعث بروز دردهای مزمن می شود. سالانه میلیون ها نفر در سنین بزرگسالی به این بیماری مبتلا می شوند و عامل اصلی آنرا "هرپس زوستر" می دانند که در بدن زنده میماند و با ضعیف شدن بدن دوباره فعال می شود.

زونا چیست و چه عواملی در ابتلا به آن نقش دارند؟

زونا یک بیماری ویروسی است که در نتیجه ی فعالیت دوباره ی ویروس واریسلا یا همان آبله مرغان بروز می کند. امکان دارد همه ی افراد در معرض این ویروس قرار بگیرند، حتی اگر علائم به قدری سبک و نامحسوس باشد که متوجه آن نشوند. (به عبارتی ممکن است افراد مبتلا به زونا در دوران کودکی یا بزرگسالی به آبله مرغان دچار شده باشند و یا فقط با این ویروس برخوردی داشته باشند ولی هیچ علامت بالینی از آبله مرغان را نشان نداده باشند). به طوری که حدود از 90 درصد افراد (ممکن است با ویروس زونا برخورد داشته باشند)  دچار زونا می شوند. اما این ویروس که سال ها در بدن انسان "می خوابد"، معمولاً با یک عامل تحریک کننده مانند ضعف سیستم ایمنی بدن دوباره سربر می آورد. استرس، شوک های روحی روانی، مصرف داروهای کورتون یا آنتی بیوتیک ها، ابتلا به سرطان، انجام شیمی درمانی و غیره جزو عواملی هستند که باعث تضعیف سیستم ایمنی بدن شده و زمینه را برای بیدار شدن این ویروس فراهم می سازند.

این بیماری را آبله مرغان بزرگسالی می گویند. بروز آن از چه سنی رواج بیشتری دارد؟

سن و سال فرد به خودی خود یک عامل افزایش دهنده ی خطر ابتلا به زونا است. در واقع از هر چهار نفر یک نفر در طول زندگی خود به زونا مبتلا می شوند که دو سوم موارد بعد از 50 سالگی رخ می دهند. خطر ابتلا به این بیماری بعد از 65 سالگی بیش از دوبرابر می شود. بعد از 70 سالگی این احتمال به طور فزاینده ای افزایش پیدا می کند، بنابراین لازم است که سالمندان احتیاط بیشتری کرده و علائم اولیه آنرا جدی بگیرند. چون زونا معمولا برای سالمندان بیماری دردناکی خواهد بود.

همه ی ما که آبله مرغان گرفته ایم به خاطر داریم که جوش های کوچک قرمز رنگی روی پوست نمایان میشود. آیا زونا نیز با این جوشها بروز می کند؟

بله مشخصه ی اصلی آن ضایعات پوستی است. در واقع زونا خود را به شکل تاول های ریز قرمز رنگ شبیه به آبله مرغان نشان میدهد. تفاوت عمده ی آن با آبله مرغان این است که ضایعات پوستی زونا در منطقه ی محدودی از بدن بروز می کنند و برخلاف آبله مرغان گسترده و سراسری نیستند. در واقع این ضایعات در مسیر اعصاب بدن انتشار می یابند و اکثراً حالتی کمربندی یا حلقه ای یا خط مانند دارند. زونا به صورت ضایعات منطقه ای و معمولا در طول مسیر یک عصب بروز می کنند. این ضایعات پوستی در هر منطقه ای از بدن سر باز می کنند، اما در اکثر موارد روی قفسه ی سینه، شکم یا ناحیه ی کمر و همچنین صورت، اطراف چشمها،ابروها و پیشانی دیده می شوند و اتفاقا در این مناطق بسیار دردناک هستند.

اشاره کردید که زونا خود را با تاول های ریز دردناک نشان می دهد. غیر از این دو مشخصه چه علائم دیگری دارد؟

در حالت کلی ضایعات پوستی ناشی از زونا به صورت ناگهانی بیرون ریخته و با درد شدید همراه است. این درد به طور همزمان با بیرون زدن تاول ها و یا یک تا دو روز قبل شروع می شود. درد ناشی از زونا مانند شوک الکتریکی یا سوزش است در واقع ویروس زونا روی سیستم عصبی تاثیر گذاشته و درد ایجاد می کند. فرد احساس سوزن سوزن شدن و خارش پوست دارد. از دیگر علائم نشان دهنده ی این بیماری می توان به حالت تهوع، استفراغ، دل درد، اسهال، سردرد، افزایش دمای بدن و تب، لرز، اختلالات بینایی و دردهای چشمی در تماس نور، ورم ملتحمه، دردهای عضلانی شدید بخصوص در عضلات بازوها و پاها، خستگی بیش از اندازه، گیجی و منگی اشاره کرد. پوست فردی که دچار زونا شده است، حساسیت زیادی نسبت به لمس شدن پیدا می کند. به طوری که به عنوان مثال خوابیدن یا حتی حمام کردن نیز برای فرد سخت می شود.

آیا واکسنی برای پیشگیری از زونا وجود دارد؟

به طور معمول، حدود 3 هفته تا یک ماه طول می کشد تا ضایعات از بین رفته و جای زخم ها التیام پیدا کنند. سپس در 90 درصد موارد درد به طور کامل از بین می رود. اما در بین حدود 10 درصد بیماران درد به قوت خود باقی می ماند، چون عصب ها تخریب شده اند. در این صورت صحبت از دردهای بعد از زونا به میان می آید. بنابراین بهترین کار این است که به فکر پیشگیری و کاهش خطر عوارض آن بود. در سال های اخیراً سازمان نظارت بر غذا و داروی آمریکا واکسن زوستاواکس(Zostavax) را برای پیشگیری از زونا تایید کرده است. نتایج پژوهش ها نشان می دهند که تزریق این واکسن در افراد 60 ساله و بالاتر تأثیر زونا و خطر دردهای بعد از زونا را به ترتیب 51 و 67 درصد کاهش می دهد. البته تزریق این واکسن اجباری نیست، اما به افراد بین 65 تا 75 ساله توصیه می شود. (این واکسن در ایران بسیار نادر بوده و در معرض استفاده همگان نیست)

افرادی که دچار زونا می شوند چه مراقبتها و درمانهایی باید در پیش بگیرند؟

چناچه فرد بخصوص در سنین بالای پنجاه سال علائم ذکر شده را مشاهده کند باید بلافاصله (برای تایید تشخیص زونا و درمان آن) اقدام کند. در گام اول لازم است که هر چه سریعتر به پزشک مراجعه کند. چون دریافت داروی ضدویروس در 72 ساعت اول در بهبود این بیماری بسیار موثر است. این داروهای ضدویروس باعث کاهش درد و بخصوص کاهش مدت دوره ی دردناک بیماری می شود. پزشک معالج در کنار این داروها، مسکن هایی نیز برای تسکین درد تجویز میکند. (استراحت، نوشیدن مایعات و پرهیز از حرکات فیزیکی و هیجانات روحی و عدم استفاده از دخانیات و الکل در تسریع بهبودی فرد مبتلا نقش کلیدی دارند)

 

دکترداریوش دائر- متخصص پوست

www.drdaer.com

مسئولیت مطالب نوشته شده برعهده نویسنده است.

نویسنده : دکترداریوش دائر- متخصص پوست
تعداد نمایش : 19594 <<بازگشت

با ما مرتبط باشید!

تهران ، ونک ،گاندی شمالی ، خیابان برادران شریفی پلاک14 ،طبقه چهارم ،زنگ چهار

02188202914-02188292915
02188783761-02188874564