نوجوانی دوره ی گذر از کودکی به جوانی است.تغییر و تحولات این دوره روی پوست بی تاثیر نیست.در واقع بلوغ باعث تغییرات هومورنی وسیعی میشود که رد پای خود را روی پوست نیز به جا میگذارد.
آکنه و جوشهای سرسیاه
بین 400 تا 900 غده ی سباسه روی پیشانی،بینی و چانه وجود دارد که هر یک از این غدد ماده ای به نام سبوم(چربی طبیعی پوست) ترشح میکند.سبوم ترشح شده روی پوست پخش شده و آنرا از آسیبهای خارجی در امان نگه میدارد.اگر از دیدن جوشهای خود در آینه حرص میخورید، بدانید که در سن و سال شما ترشح این چربی به دلیل تغییرات هورمونی و تاثیر هورمونهای مردانه افزایش پیدا میکند و سر و کله ی آکنه و جوشهای سرسیاه نیز پیدا میشود.خودتان را نبازید. این مشکل فقط خاص شما نیست. 20 تا 30 درصد نوجوانان بین 10 تا 12 سال و 75 تا 90 درصد نوجوانان بین 16 تا 19 سال درگیر مشکل جوش میشوند و در برخی گزارشات حتی آمار تا 100 درصد نیز رسیده است. افزایش سبوم باعث باز شدن کانال دفع غده ی سباسه میشود.به موازات این مسئله،روزنه ی کانال نیز بسته شده و مانع از تخلیه طبیعی سبوم میشود. به این ترتیب میکروکیست ها یا کومدون ها به وجود میآیند که دستکاری کردن آنها مشکل زا بوده و حتی ممکن است به ایجاد اسکار یا جوشگاه دائمی نیز منجر شود.جوشهای بزرگ، قرمز و چرکی ناشی از تکثیر یک باکتری به نام پروپیونی باکتریوم در کانال پیلوسباسه هستند. آکنه هایی که خیلی زود(در دختران 9 تا 10ساله) خود را نشان میدهند، باید جدی گرفته شوند. این آکنه ها در نتیجه ی تغییرات هورمونی طبیعی نوجوانی بوجود آمده و درمان آنها نیاز به زمان دارد.بهتر است بدانید که دوره ی قبل از عادت ماهانه در دخترها،استرس، استفاده ی افراطی از انواع کرمها و لوسیون ها و دخانیات از جمله عوامل افزایش دهنده ی آکنه می باشند.
موهای چرب و شوره
بلوغ یعنی نخستین گامها به سوی پختگی و تکامل. اما با فرا رسیدن این پدیده ی طبیعی و پر از طوفان، موها نیز مانند پوست به سرعت چرب میشوند.در نتیجه سروکله ی شوره ی سر و خارش پوست سر نیز پیدا میشود.برای بهبود این وضعیت کافیست یک شامپوی ضدشوره نیز تهیه کنید و در کنار شامپوی روزانه ی خود استفاده کنید و بدانید که شستشوی بیش از حد موها روش مناسبی برای کاهش چربی آن نیست.برای موهای چرب شستشوی روزانه و برای موهای موهای معمولی شستشوی یک روز در میان و برای موهای خشک شستشوی هر دو روز یک بار کفایت می کند.
ترکهای پوست
یکی دیگر از بلاهایی که در این دوره بر سر پوست می آید و ناشی از تغییرات هورمونی و افزایش وزن است، ترک خوردن و پیدایشگسیختگی های نواری قرمز رنگ روی پوست استکه در اصطلاح طبی به آنها استریا گفته می شود و نمونه ی بارز آنها ترک هایی است که بعد از زایمان بر شکم خانم ها ایجاد می گردد. معمولاً دخترها بیشتر از پسرها درگیر این مشکل میشوند.این ترکها در ابتدا مدت زمانی را قرمز میمانند و سپس به مرور سفید میشوند و روی پوست جا خوش میکنند.بهترین کار این است که تا زمانیکه این خطوط هنوز قرمز هستند، بطور روزانه از کرم های حاوی مشتقات ویتامین Aیا کرم های ضد ترک مخصوص که توسط پزشک متخصص تجویز می شوند، استفاده کنید.
اشتباهات 12 تا 20 سالگی
مراقبتها
رعایت بهداشت
شما باید از محصولات متناسب با تغییرات هورمونی استفاده کنید.ژلهای شستشوی صورت برایتان مناسب تر است.پسرهای نوجوان برای اصلاح ریش تازه رشد کرده بهتر است از موس های مخصوص اصلاح که حاوی ترکیبات ضدعفونی کننده،ضدباکتری و همچنین زینک است، استفاده کنند که برای تنظیم ترشح سبوم مناسب هستند.لازم است که صورتتان را تمیز نگهدارید و با ملایمت با آن رفتار کنید، بخصوص اگر تحت درمان هستید.چون داروهایموضعی ضدجوش باعث خشکی و تحریک پذیری پوست میشوند.بهترین کار مراجعه به متخصص و استفاده از محصولات آرایشی بهداشتی مناسب نوع و وضعیت پوستتان است.
پوست خود را مرطوب کنید و ضدآفتاب بزنید
معمولا نوجوانها از ترس زیاد شدن جوشها هیچ نوع کرمی به پوست خود نمیزنند.درست است که پوستتان به اندازه ی کافی چرب شده است، اما با این حال همیشه به یک مرطوب کننده ی مناسب نیاز دارید.کرمهای مرطوب کننده ی مات کننده حالت براق خط میانی صورت را کاهش میدهند.از محصولات no comedogen (غیر کومدون زا یا بدون خطر ایجاد آکنه) که باعث باعث آکنه و جوش سرسیاه نمیشوند، استفاده کنید.
کرمهای لایه برداری با پایه ی AHA در بازار وجود دارند که به تدریج باعث رفع جوشهای سرسیاه و کومدون ها میشوند.هیچوقت کرم ضدآفتاب را فراموش نکنید.با وجود اینکه در 70 درصد موارد آفتاب باعث بهبود آکنه میشود، اما این تأثیر موقت است و اشعه های ماورای خورشید آسیب زیادی به پوست وارد میسازند.از ضدآفتابهای فاقد چربی استفاده کنید.
20 تا 30 سالگی
در بیست سالگی معمولا پوست در بهترین دوره ی خود قرار دارد.فیبروبلاست ها به اندازه ی کافی کلاژنو الاستین تولید میکنند و سلولها به طور مرتب احیا میشوند.اما از سن 25 سالگی سلولها سرناسازگاری را شروع میکنند که تا آخر عمر نیز این روند ادامه پیدا میکند.بهتر است بدانید که به طور متوسط حدود ده سال زمان لازم است که یک چروک در صورت شکل بگیرد.اما در این سن نرمی و درخشندگی پوست معمولا در اوج خود قرار دارد.البته در بیست سالگی و بخصوص در اوایل آن در برخی افراد آکنه ها همچنان وجود دارند که تغییرات هورمونی مهمترین عامل آن هستند.اگر بعد از 21 سالگی آکنه ی شدید داشته باشید به متخصص پوست مراجعه کنید.
مرطوب کننده مهمترین کرم کیف آرایشتان باشد
در بیست سالگی تمرکز اصلی باید روی مرطوب کردن پوست و پیشگیری از چین و چروکهای آتی باشد.صبح و شب با دقت پوست خود را تمیز کنید و از مرطوب کننده ی مناسب نوع پوستتان(دو مرتبه در روز)استفاده کنید.بدانید که پوستهای خشک و دهیدراته زودتر پیر میشوند.حتی اگر پوستتان چرب و آکنه دار باشد نیز باید از مرطوب کننده ی مناسب استفاده کنید.قبل از خواب آرایشتان را پاک کنید.پوست شما در اوج جوانی و طراوت قرار دارد، پس نیازی به کرم شب ندارید.
ضدآفتاب همیشه و همه جا
در هر فصلی از سال کرم ضدآفتاب با SPF30 یا بالاتر بزنید، چون اشعه های ماورای بنفش آفتاب به شادابی پوست رحم نمیکنند.نوع پوست در انتخاب ضدآفتاب مهم است.اگر پوست چربی دارید، نیازی نیست که زیر کرم ضدآفتاب مرطوب کننده بزنید.اگر پوستتان خیلی خشک است، بهتر است در تمام فصول اول یک لایه مرطوب کننده ی مناسب بزنید و سپس کرم ضدآقتاب استفاده کنید.
اگر هنوز جوش میزنید
اگر جوش دارید، محصولاتی انتخاب کنید که روی آن نوشته شده است: فاقد چربی و no comedogene. این واژه یعنی اینکه کرم منافذ پوست را مسدود نخواهد کرد و باعث بروز جوشهای سرسیاه و سرسفید نخواهد شد.
اسید سالیسیلیک که اسیدی از خانواده ی بتاهیدروکسید(BHA) است جزو ترکیبات موثر برای درمان جوشها محسوب میشود.این ترکیب در محصولات ضدآکنه و به صورت صابون صورت،کرم مرطوب کننده و کرمهای موضعی وجوددارد که با لایه برداری از پوست،باعث پیشگیری از بسته شدن منافذ آن میشود.
کرمهای حاوی رتینوئید(از مشتقات ویتامین A) که توسط پزشک متخصص تجویز میشود نیز برای مقابله با آکنه موثر است، چون باعث لایه برداری خفیف و شادابی پوست میشود.توجه داشته باشید که رتینوئیدها میتوانند باعث خشکی و تحریک پوستهای روشن شوند.این ترکیبات برای پوستهای چرب مفیدتر هستند.
از 30 تا 40 سال
بعد از سی سالگی تولید سلولهای جدید،تولید کلاژن و ترشح سبوم کندتر میشود.باید منتظر اولین نشانه های پیری پوست یعنی چین و چروک دور چشم،روی پیشانی، دور لبها و لکه های قهوه ای ناشی از آسیبهای نورخورشید و غیره باشید.علائم پیری پوست بعد از سی سالگی بسته به بهداشت زندگی،ژنتیک و میزان قرار گرفتن در معرض نور خورشید متفاوت است.البته معنی حرفمان این نیست که پیر شده اید و لازم است کار فوق العاده ای برای مراقبت از پوست انجام دهید.این روند از 25 سالگی آغاز شده است، اما علائم آن بعد از سی سالگی خود را نشان میدهد.این دوره بهترین زمان ممکن برای پیشگیری از پیری پوست است.
ضدآفتاب و مرطوب کننده همچنان در اولویت
برای خیلی از افراد استفاده از کرم مرطوب کننده در شروع سی سالگی به تنهایی کافیست و نیازی به انواع و اقسام کرمهای ضدچروک و تقویت کننده و غیره نیست.اما به تدریج و بخصوص بعد از سی و پنج سالگی بهتر است از کرمهای ضدچروک مناسب سن خود استفاده کنید.کرم ضدآفتاب جزو ضروریات این دوره است.از کرمهای مرطوب کننده ی حاوی آنتی اکسیدانها(چای سبز،هسته ی انگور،ویتامین C،نیاسین و اسید فرولیک) استفاده کنید، چون بهترین سلاح برای مقابله با اثرات رادیکالهای آزاد است.رادیکالهای آزاد مولکولهایی هستند که توسط اشعه های ماورای بنفش تولید میشوند و به کلاژن پوست آسیب میزنند.در نتیجه استفاده از کرمهای ضدآفتاب حاوی آنتی اکسیدانها برای پیشگیری از آسیبهای جدی نور آفتاب و بروز چین و چروکها مؤثرند.میتوانید از سرم های پوست حاوی آنتی اکسیدانها نیز استفاده کنید، چون بهتر از کرمها جذب پوست میشوند. حتماً کرم مرطوب کننده و ضدآفتاب خود را روی گردن تان نیز بزنید.
تمرکزتان دور چشمهایتان باشد
بعد از سی سالگی اولین چین و چروکها دور چشمها ظاهر میشوند، چون این منطقه پوست نازکتری دارد و مدام در حال حرکت است.کرم دور چشم مناسبی انتخاب کنید و هر روز دو مرتبه به این ناحیه مرطوب کننده بزنید.انتخاب کرم ضدچروک مناسب برای پیشگیری از پیدایش و عمیق شدن چین و چروک روی پوست لازم است.از محصولاتی استفاده کنید که پایه ی میوه داشته باشد.میوه ها منبع آنتی اکسیدانها و ویتامین C هستند که باعث تقویت پوست میشوند.بهتر است با متخصص پوست مشورت کنید تا بهتر راهنمایی تان کند.
لایه برداری پوست
لایه برداری ملایم،یک تا دو مرتبه در هفته میتواند باعث تحریک سلول سازی پوست شود.پزشک متخصص برای جبران آسیبهای وارده از نورخورشید،لکه های تیره ی روی پوست و چین و چروک آن معمولاًکرم های رتینوئیدیو آلفاهیدروکسی اسید(AHA) مانند اسید گلیکولیک را پیشنهاد می دهد که باعث احیای سلولهای پوست و صافی آن میشوند. رتینوئیدها و AHA پوست را نسبت به نور خورشید آسیب پذیر میکنند، برای همین استفاده از ضدآفتاب لازم و ضروری خواهد بود.برای بهره گیریاز هر نوع لایه برداری فیزیکی و شیمیایی، حتماً با متخصص پوست مشورت کنید.
40 تا 50 سالگی
حتما در مورد بحرانهای میانسالی شنیده اید.40 سالگی نیز اوج تغییرات هر انسانی است.بعد از 40 سالگی پوست نازکتر و میزان کلاژن،الاستین و همچنین رطوبت آن کمتر میشود.در نتیجه پوست خشکتر شده و قوام و نرمی آن کاهش پیدا میکند.در بسیاری از افراد چین و چروک عمیقتر میشود،شفافیت پوست کاهش پیدا کرده و آسیبهای نورآفتاب و مصرف دخانیات بیشتر خود را نشان میدهند.در این دوره لکه های قهوه ای،قرمزی پوست،کوپروزهای(رگهای ریز قرمز زیر پوست) روی گونه ها و چین و چروکگردن نیز خودنمایی میکنند.علائم خستگی و گودی و پف چشمها به سختی رفع و رجوع میشوند و علائم استرس،تغذیه ی نادرست و عوامل آسیب رسان خارجی به وضوح به چشم میخورد.
کرمهای حاوی AHA یا اسیدمیوه
زمان آن رسیده تا به طور جدی با چین و چروک مقابله کنید.در واقع باید از محصولات قوی تر برای مقابله با رادیکالهای آزاد استفاده کنید و به فکر تغذیه و افزایش قدرت دفاعی پوست باشید.کرمهای ضدچروک با پایه ی اسیدمیوه(AHA) و حاوی ویتامین A و ایزوفلاون ها کمک بیشتری به شما میکنند.بهتر است به متخصص پوست مراجعه کنید تا کرم مناسب را تجویز کند.این کرمها را صبح و شب روی پوست تمیز و خشک بزنید و از سمت گردن به پیشانی و از داخل صورت به سمت بیرون ماساژ ملایم بدهید تا جذب شوند. حواستان باشد که کرمتان حاوی مرطوب کننده نیز باشد.در این سن استفاده از کرم شب نیز برای احیای سلولهای پوست مؤثر است.حواستان باشد اثر گذاری کرم زمانی خواهد بود که صبح و شب صورتتان را با محصولات شستشودهنده ی مناسب نوع پوستتان تمیز کنید.
ضدآفتاب و مرطوب کننده های سرشار از آنتی اکسیدان
استفاده از ضدآفتاب و مرطوب کننده های سرشار از آنتی اکسیدانها از آسیبهای جدید و کدر شدن بیشتر پوست پیشگیری میکند.برای مقابله با کدر شدن رنگ پوست، از سرم های حاوی ویتامین Cاستفاده کنید. سالیسلیک اسید و گلیکولیک اسید به واسطه ی خاصیت لایه برداری باعث درخشندگی رنگ پوست میشوند. رتینوئیک اسید نیز همین خاصیت را دارد، چون باعث افزایش طول عمر کلاژن میشود.
کرمهای مرطوب کننده ی مناسب سن شما باید به اصطلاح "ریچ" یا قوی باشد، چون باعث افزایش قوام، سفتی و طراوت پوست شده و حجم آنرا افزایش میدهد. ترکیبات دیگری مانند هیالورونیک اسید و سرامیدها باعث جبران کندی ترشح سبوم و خشکی پوست میشوند.اسید هیالورونیک تا 1000برابر وزن خود آب در خود نگه میدارد و یک آبرسان فوق العاده قوی محسوب میشود.سرامیدها نیز حاوی اسیدهای چرب هستند که باعث حفظ رطوبت پوست میشوند.این دو ترکیب در کرمها،سرم هاو یا ماسک پوست وجود دارند.بدون شک پزشک متخصص بهتر میتواند در انتخاب کرم مناسب به شما کمک کند.
حواستان به دور چشمهایتان باشد
دور چشم از همان ابتدای تولد جزو نواحی حساس پوست است. هر انسان روزانه حدود ده هزار بار پلکمی زند و بنابراین کاملاً طبیعی است که در این سن و سال چین و چروک بیشتری دور چشمها جا خوش کند.در نتیجه لازم است که صبح و شب دور چشمها را به طور کامل کرم بزنید.این کرمها باید حاوی مرطوب کننده،ضدچروک و رفع کننده ی گودی و کبودی زیر چشمها باشد.هر هفته یک بار کرم دورچشم را به صورت لایه ای ضخیم مانند ماسک دور چشمها بزنید و ده دقیقه صبر کنید.
تغذیه مهم است
در مسئله ی مراقبت از پوست، صرفاً نباید به مراقبتهای خارجی اکتفا کرد.لازم است که پوست را از درون نیز تغذیه کنید.علاوه بر مصرف میوه و سبزیجات، میتوانید از مکملهای غذایی مانند امگا3 ه و ویتامین E استفاده کنید.حواستان باشد که هرگونه مکملی را تحت نظر پزشک مصرف کنید.
بالای 50 سال
در این سن پوست نازکتر میشود و احیای سلولی کاهش پیدامیکند.به موازات این مسئله، ضخامت لایه شاخی پوست بیشتر و پوست خشن تر و خشکتر میشود.باید بدانید که در هر ده سال 6درصد از ضخامت لایه ی "درم" کاهش پیدا میکند.با افزایش سن، تولید کلاژن کمتر و کمتر میشود و پوست نرمی و خاصیت ارتجاعی خود را از دست میدهد.علاوه بر این، تعداد سلولهای ملانوسیت- که مسئول تولید رنگدانه های پوست است- کمتر میشوند.در واقع کاهش این سلولها در هر ده سال 10 درصد تخمین زده شده است.در نتیجه با بالا رفتن سن در برخی افراد لکه های قهوه ای بزرگ و پررنگ و یا مناطق بی رنگ یا لکه های سفید روی پاها دیده میشود.در خانمها به دلیل تغییرات هورمونی ناشی از یائسگی میزان ترشح استروژن کاهش پیدا میکند که این مسئله باعث کاهش ترشح کلاژن و رطوبت پوست میشود.چین و چروک عمیقتر و پایدارتر میشود و در برخی افراد به دلیل عوامل ژنتیکی یا قرار گرفتن طولانی مدت در معرض نور آفتاب،سرما،مصرف دخانیات یا الکل و غیره پوست قرمز و ملتهب میشود.
مرطوب کننده و ضدچروک قوی تر
به دلیل تغییرات به وجود آمده،روند احیای سلولی به 50درصد کاهش پیدا میکند.در نتیجه لایه ی خارجی پوست نرمی و لطافت خود را از دست داده و خشک میشود.در این سنین ضرورت استفاده از کرمهای روز و همچنین کرم شب و دور چشم بیشتر میشود.حواستان باشد که دهیدراته شدن بدنتان یعنی کم آبی بدن نیز روی وضعیت پوست تاثیر میگذارد.بنابراین لازم است علاوه بر استفاده از مرطوب کننده های قوی تر، مصرف آب و مایعات مفید را افزایش دهید.
بعد از سن 50 سال و بخصوص بعد از یائسگی، قوام پوست کاهش پیدا کرده و چین و چروک عمیقتر میشود.استفاده از محصولات محکم کننده ی پوست و کرمهای ضدچروک برای تمام صورت و بخصوص دور چشمها و لبها ضروری است. کرمهای شما بایدک4 حاوی رتینوئیده باشد تا کلاژن را حفظ کند.این ترکیب با افزایش سن اهمیت بیشتری پیدا میکند.استفاده ی موضعی از پپتیدها و همچنین ویتامین C باعث تقویت هر چه بیشتر کلاژن شده و ازافتادگی بیشتر پوست جلوگیری میکند.ترکیبات دیگری مانند هیالورونیک اسید و سرامیدها به حفظ بیشتر آب پوست کمک میکنند.لازم است که به طور مرتب کرم ضدآفتاب استفاده کنید.کرمهای حاوی فرمولهای سویا،پپتیدها و آنتی اکسیدانها برای حفظ هر چه بیشتر کلاژن لازم است.
آیا نیازی به درمانهای جایگزین هورمونی دارید؟
توقف ترشح استروژن باعث خشکی،نازکی و کاهش خاصیت ارتجاعی پوست میشود.استفاده داروهای هومونی جایگزین(THS) میتواند باعث ضخیم تر شدن "درم" شده و کاهش کلاژن و الاستین را جبران کرده و باعث درخشش بیشتر پوست شود.البته باید بدانید که THS تأثیری روی چین و چروک نخواهد داشت.توجه داشته باشید که فیتواستروژن ها جزو موادک4 مغذی هستند که ساختار مولکولی شان شبیه استروژن است.این ترکیبات میتوانند جایگزین THS باشند، چون استفاده از این درمان های جایگزین باعث بروز مشکلات و عوارض جانبی میشود.توصیه میکنیم فیتواستروژن را از طریق مصرف مواد غذایی مناسب مانند سویا تامین کنید.توجه داشته باشید که ایزوفلاون های سویا برای مقابله با اثرات منفی اشعه های ماورای بنفش موثر است.
لیزر و بوتاکس و تکنیک های جوانسازی:
تکنیکهای پزشکی مانند روشهای غیرتهاجمی از قبیل تزریق بوتاکس و ژل های پرکننده و چربی و همچنین روش هایی همچون میکرودرم ابریژن، میکرونیدلینگ یا استفاده از دستگاه رادیوفرکانسی یا RF در کنار به کار بردن روشهای تهاجمی مانند لیزر اربیوم،لیزر CO2 و سایر لیزرهای تخصصی میتوانند پوستتان را صاف تر و عیب و ایراد آنرا رفع کند. البته باید به یاد داشت که تمامی این روش ها را می بایست با نظر و تأیید پزشک متخصص و صاحب تجربه به کار برد و یک یا مجموعه ای از چند روش ممکن است برای درمان مشکلات ناشی از افزایش سن و چین خوردگی پوست کاربرد داشته باشد.
رژیم غذایی سالم در پیش بگیرید
نتایج بررسیها نشان میدهد که کاهش کالریهای دریافتی بخصوص دریافت پروتئین ها در سنین بالا میتواند روند پیری پوست را به تاخیر بیاندازد.بنابراین بهتر است کمتر و سالمتر غذا بخورید.تغذیه متعادل و متنوع و سرشار از آنتی اکسیدانهای طبیعی مانند میوه ها،سبزیجات،روغن زیتون و ماهی با رادیکالهای آسیب رسان پوست مقابله می کنند.
مصرف مکمل کمک کننده است
رادیکالهای آزاد مولکولهایی هستند که به بافتهای بدن آسیب رسانده و به غشاهای سلولی حمله میکنند.این مولکولهای آسیب رسان، کلاژن و هیالورونیک اسید موجود در درم را نیز به خطر انداخته و به DNA آسیب میزنند.آسیبهای خارجی مانند نور خورشید یا آلاینده ها باعث افزایش تولید رادیکالهای آزاد میشوند.زمانیکه بدن پیر و سیستم ایمنی آن ضعیفتر میشود، مصرف مکملهای غذایی میتوانند کمک کننده باشد.ویتامین های آنتی اکسیدانی(C،A،E)،زینک،مس،منگنز،سلنیوم و مخصوصاً اسیدهای چرب امگا3 و امگا6، فلاونوئیدها، ایزوفلاون های سویا که عملکردی شبیه به استروژن دارند جزو مکملهای مفید برای افراد بالای 50 سال محسوب میشوند.
